Choć na co dzień sobie tego nie uwiadamiamy, to w drodze do pracy, szkoły, sklepu, a nawet na spacerze z psem, często ocieramy się o historię. Te opowieści o bohaterskich czynach i heroicznych postawach są zaklęte w murach kamienic, chodnikowych płytach, a nawet kocich łbach i starych szynach tramwajowych gdzieniegdzie wciąż wystających spod asfaltu ulic. Czasami wręcz się narzucają w postaci otworów po kulach bijących w oczy przechodniów, na cokołach pomników, fontann, a nawet elewacjach niektórych budynków. To przypomina o sobie Powstanie Warszawskie. Jak co roku w sposób możliwie najbardziej uroczysty staramy się upamiętnić te chwile. Brzmią syreny, zatrzymują się pojazd na ulicach, ludzie na chodnikach, na chwilę nawet czas zatrzymuje się w miejscu. Są znicze, wieńce, łzy wzruszenia i słowa modlitwy, a także wspomnienia o tych co życie oddali za Polskę.
My także mamy swój sposób na upamiętnienie tych wielkich czynów zwykłych Warszawiaków, z sierpniowych i wrześniowych dni roku 1944. Jak co roku, chcemy pomóc Wam w lepszym poznaniu tej tragicznej i wielkiej historii. Jak zapewne trafnie się domyślacie, znów będzie to cykl wpisów w formie kalendarium Powstania Warszawskiego. Tym razem chcemy się skupić na tym by pokazać konkretne miejsca i wydarzenia, tak by można było każdego dnia odwiedzić tych niemych świadków o których wspomnieliśmy na początku postu. Jako źródło dla naszych tegorocznych wpisów w tym cyklu przyjęliśmy książę Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski Przewodnik po powstańczej Warszawie.
Marszałkowska (Marschallstrasse) 94 róg Nowogrodzkiej
W ostatnich dniach Powstania, na przełomie września i października, ulicę Nowogrodzką obsadzał m.in. oddział z batalionu rotmistrza "Gardy". Była to ulica wyjątkowo ważna strategicznie, ponieważ jej utrata oznaczałaby bezpowrotny podział Śródmieścia na dwa kotły.
- Nasz batalion obsadził Nowogrodzką od Brackiej po Marszałkowską. Odcinkiem dowodził cichociemny, major Tadeusz Klimowski "Ostoja" ze sztabu 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Przeważali wśród nas żołnierze z dywizjonu porucznika Aleksandra Tyszkiewicza "Górala". Pozycje na Nowogrodzkiej zajmowaliśmy w nocy, nie bardzo orientując się w stanowiskach niemieckich, za to byliśmy bardzo dobrze uzbrojeni.
Zluzowaliśmy żołnierzy z Batalionu "Bełt" - dowódcą był plutonowy Erwin Brenneisen "Bełt" - którzy walczyli tam przez dwa miesiące. Mieliśmy MG 42, sowiecki granatnik i angielski PIAT - opowiada Jerzy Sienkiewicz "Rudy".
2 października, już po zawieszeniu broni, do bramy przy Nowogrodzkiej 19 podszedł podoficer niemieckiej Służby Bezpieczeństwa SD, którego ludzie zajmowali parzystą stronę ulicy. Siedzieli w ruinach cukierni Szwajcarskiej na rogu Marszałkowskiej. Niemcy umocnili się tam od 22 września.
- Esdeman chciał, byśmy rozebrali barykadę, blokującą Nowogrodzką. Rozmawialiśmy chwilę, a w ruinach cukierni podniosły się postacie młodych chłopaków z karabinami i w maskujących mundurach SS. Patrzyli na nas z zaciekawieniem i pewnym zażenowaniem - opowiada Jerzy Sienkiewicz.
W pewnej chwili esdeman odezwał się do niego po niemiecku:
- Z tymi chłopakami możesz rozmawiać po polsku. - Odwróciłem się do nich i zawołałem: - "Chłopcy, rozumiecie po polsku? - Tak, panie!" - odpowiedzieli chórem, z typowym kresowym akcentem. - "Skąd jesteście? - My z Baranowicz, panie!" - relacjonuje "Rudy".
Jak się okazało, była to jednostka antypartyzancka, sformowana przez niemiecką Policję Bezpieczeństwa na Białorusi, składająca się wyłącznie z Polaków z okolic Baranowicz. Takich oddziałów było więcej. Podlegały one Policji Ochronnej - Schupo. W trakcie ewakuacji jednostek niemieckich ze Wschodu trafiły do korpusu generała von dem Bacha w Warszawie.
- Później dowiedziałem się, co się z nimi stało. Pod koniec wojny całą tę zbieraninę policyjnych jednostek wcielono do formującej się białoruskiej dywizji SS. Nie osiągnęła ona nigdy pełnych stanów i - o ile wiem - nie brała udziału w ważniejszych walkach - wyjaśnia Jerzy Stankiewicz.
Jak dobrze wiecie, jedną z naszych tradycji jest zachęcanie Was do spacerów, tak by miasto i jego historię poznawać przez nogi. Tym razem proponujemy, byście lekko zmodyfikowali swoją rutynę trasy z domu lub do niego, tak by przez te 63 zahaczyć przynajmniej o kilka z tych miejsc. Uważamy, że warto zabrać ze sobą świeczkę, kwiat lub jakiś inny przedmiot którym zechcecie wyrazić swoją pamięć o Powstańcach. Niech widzą, że Warszawiacy wciąż pamiętają ! A jeśli będziecie mieć odrobinę szczęścia, to kto wie może jeszcze uda wam się spotkać jednego lub jedną z nich, a wtedy może się stać coś co pozostanie z Wami na zawsze. Spotkanie z prawdziwym bohaterem z krwi i kości, człowiekiem który już za życia został legendą. I to jest coś niezwykłego czego Wam serdecznie życzymy, bo nam było to dane więcej niż raz, a ciągle nam mało, a w więc w drogę, idźmy i pamiętajmy, żywi i umarli czekają na nas !!
Komentarze
Prześlij komentarz