patrząc w jedną stronę

Ludzie coraz rzadziej prowadzą papierowe kalendarze, co ze smutkiem odnotowujemy, bo jest to jakiś symptom upadku kultury druku na rzecz kultu elektroniki. Jednak bez względu na to w jakiej formie notuje się ważne daty to z pewnością każdy z Nas ma takie swoje świeckie święta. Niektóre całkiem prywatne, czy wręcz intymne jak rocznice ślubu, pierwszej randki czy pocałunku, a inne bardziej publiczne jak data złożenia przyrzeczenia ratownika, harcerza, czy zobowiązania instruktorskiego. Niektóre z tych dat obchodzi się bardziej uroczyście jeśli cyfra jest bardziej okrągła inne z tych rocznic z kolei mają charakter trochę skromniejszy.  Jednak w kalendarzu warszawskiego czytelnika, a może nawet miłośnika książek co roku jest kilka dat ważnych, a najznaczniejszą z nich są cztery dni Warszawskich Targów Książki odbywających się od jakiegoś czasu na PGE Narodowym. Tym razem udało nam się tę Mekkę fanów słowa pisanego odwiedzić już drugiego dnia imprezy. I musimy stwierdzić, ż

16 maja 1943/11 ijar 5703 - niedziela Stroop melduje: „Zlikwidowano 180 Żydów, bandytów i podludzi. Była żydowska dzielnica mieszkaniowa przestała istnieć. Wielka akcja została zakończona wysadzeniem w powietrze warszawskiej synagogi o godzinie 20.15. (...) Ogólna liczba ujętych oraz na pewno zgładzonych Żydów wynosi 56 065”. Całe getto, z wyjątkiem 8 budynków, zostaje zburzone.  W ruinach getta pozostają niedobitki grup bojowych i mieszkańcy niewykrytych bunkrów. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe pięt

15 maja 1943/10 ijar 5703 - sobota, szabat Oddziały szturmowe napotykają w ruinach tylko pojedynczych Żydów. Ostatni mieszkańcy getta bronią się za pomocą butelek z benzyną, pistoletów i granatów. Zastrzelonych zostaje 68 osób, a 87 złapanych.  Niszczone są ostatnie budynki na terenie getta oraz cmentarz żydowski przy ulicy Okopowej.  W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkance Warszawy. Najpierw w sposób sztuczny stopniowo dzieląc przestrzeń miejską za pomocą tablic, znaków, drutów, płotów, kła

14 maja 1943 /09 ijar 5703 - piątek, wieczór szabatowy W nocy dochodzi do starć między członkami niewielkich grup bojowych a niemieckimi oddziałami zwiadowczymi. Rannych zostaje trzech esesmanów i jeden funkcjonariusz policji porządkowej. W jednym z bunkrów, gdzie ukrywa się około 100 osób, Niemcy znajdują zapas broni. Kolejne kamienice zostają wysadzone w powietrze. Ostatni bojowcy szukają drogi wyjścia na „aryjską stronę”. Wiedząc o tym, Niemcy wrzucają do 183 włazów świece dymne.  W polskiej prasie konspiracyjnej nadal pojawiają się teksty o walce getta. „Nowy Dzień” zamieszcza artykuł Gloria victis!: „Obrona Nalewek przejdzie do historii, obok obrony Saragossy, Alkazaru, Westerplatte, Stalingradu, każdego miejsca krwią trzymanego”. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dram

13 maja 1943/08 ijar 5703 - czwartek Członkowie oddziałów szturmowych wyłapują 234 osoby, 155 mordują. Wszyscy schwytani zostają wywiezieni do obozu zagłady w Treblince.  „Obecnie ujęci Żydzi i bandyci należą do tzw. grup bojowych. Są to przeważnie młodzi chłopcy i dziewczyny w wielu 18-25 lat”. Podczas zdobywania kolejnego bunkra dochodzi do „prawdziwej walki zbrojnej” – melduje Stroop. Obrońcy ostrzeliwują się z pistoletów i rzucają granaty. Jedna z wyprowadzanych dziewczyn odbezpiecza granat i rzuca w napastników. Prawdopodobnie chodzi o bunkier przy ul. Bonifraterskiej 3/5.  W nocy sowieckie samoloty bombardują Warszawę powodując duże straty.  Rozplakatowana zostaje odezwa gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera do ludności Warszawy. Wynika z niej, że Żydzi odpowiadają za masowe mordy oficerów polskich w Katyniu, a getto zostało zniszczone, ponieważ stanowiło komunistyczną bazę. Tekst kończy się apelem o denuncjowanie uciekinierów: „Kto zawiadamia

12 maja 1943/07 ijar 5703 - środa Oddziały niemieckie wykrywają 30 bunkrów i mordują na miejscu 133 osoby spośród 663 schwytanych.  Niemcy podpalają małe getto przy ul. Prostej. Budynki zostają wysadzone w powietrze. Transporty z Umschlagplatzu kierowane są do obozu zagłady w Treblince. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkance Warszawy. Najpierw w sposób sztuczny stopniowo dzieląc przestrzeń miejską za pomocą tablic, znaków, drutów, płotów, kładek i murów, tworząc w ten sposób żydowską dzieln

11 maja 1943/06 ijar 5703 - wtorek Niemieckie oddziały zwiadowcze od rana przeszukują teren spalonego getta, następnie do akcji wkraczają oddziały szturmowe. Złapanych zostaje 913 osób, z czego 53 Niemcy mordują na miejscu. Stroop skarży się na brak świec dymnych, wskutek czego „nie można było przeprowadzić ponownego, systematycznego zadymiania kanałów”. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkance Warszawy. Najpierw w sposób sztuczny stopniowo dzieląc przestrzeń miejską za pomocą tablic, znaków, dru

10 maja 1943/05 ijar 5703 - poniedziałek Getto przeszukują oddziały szturmowe. Stroop melduje: „Stawiany przez Żydów opór nie był dzisiaj słabszy”.  O godzinie 5.00 licząca około 50 osób grupa bojowców ŻOB wychodzi włazem przy ul. Prostej. Większość wsiada do ciężarówki, którą udało się zorganizować przy współpracy ludzi związanych z PPR. Są wśród nich Marek Edelman, Cywia Lubetkin i Hirsz Berliński. Kilkanaście osób zostaje w kanałach. Niemcy przybywają za późno. Udaje im się jednak schwytać kilku bojowców.  Ciężarówka dojeżdża do lasu pod Łomiankami, gdzie znajduje się grupa bojowców z terenu szopów. Większość z nich zostanie później przewieziona w okolice Wyszkowa i podejmie działalność partyzancką. Niektórzy wrócą do Warszawy.  Na terenie getta operują zaimprowizowane grupy bojowe. Do jednej z nich, liczącej 25 osób ukrywających się na terenie byłego szopu szczotkarzy, wstępuje Leon Najberg. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszaws

9 maja 1943/04 ijar 5703 - niedziela Niemcy wykrywają 42 bunkry i mordują 319 osób. Członkowie ŻOB czekają na pomoc ze „strony aryjskiej”.  Symcha Ratajzer schodzi do kanałów z polskimi przewodnikami. Udaje mu się nawiązać kontakt z towarzyszami. Jest wśród nich grupka uratowanych z bunkra przy ul. Miłej 18. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkance Warszawy. Najpierw w sposób sztuczny stopniowo dzieląc przestrzeń miejską za pomocą tablic, znaków, drutów, płotów, kładek i murów, tworząc w ten

8 maja 1943/03 ijar 5703 - sobota, Szabat W godzinach rannych esesmani blokują wszystkie wejścia do bunkra komendy ŻOB. Rzucają świece dymne i gaz. Arie Wilner i Lutek Rotblat apelują, aby się nie poddawać. Część obrońców popełnia samobójstwo, część umiera wskutek uduszenia. Stroop melduje o ujęciu 60 osób i likwidacji 140, w tym „zastępcy dowódcy żydowskiej organizacji wojskowej”.  Tylko kilku bojowcom udaje się wymknąć z matni przez przypadkowo odkryte przejście. O agonii bunkra opowiadają oni napotkanym w ruinach towarzyszom. Opór stawiają też mieszkańcy innych bunkrów. Z 43 bunkrów Niemcy wypędzają 1091 Żydów, m.in. uzbrojone kobiety. Zastrzelonych zostaje 280 osób. Ginie dwóch esesmanów, dwóch innych zostaje rannych.  W jednym z wykrytych bunkrów przy Świętojerskiej 36 ginie poeta Władysław Szlengel. Podpalone zostają kolejne budynki. Stroop deklaruje, że „jest zdecydowany zakończyć wielką akcję nie wcześniej, aż ostatni Żyd zostanie zgładzony”. W tym roku obc

7 maja 1943 02/ijar 5703 - piątek, wieczór szabatowy Niemcy wkraczają do getta o godzinie 10.00, opuszczają je o 21.00. Ich łupem pada 49 bunkrów. Ponad tysiąc osób zostaje schwytanych, a 255 zabitych.  Niemcy lokalizują bunkier, w którym przebywa komenda ŻOB przy ul. Miłej 18. Znajduje się w nim ponad 100 powstańców i kilkadziesiąt innych osób. Zbudowany przez szmuglerów po wielkiej akcji deportacyjnej jesienią 1942 r., bunkier rozciągał się pod kamienicami zbombardowanymi we wrześniu 1939 r. Był doskonale zaopatrzony w wodę i elektryczność. Od początku maja ŻOB-owcy wychodzili na powierzchnię tylko nocą.  W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek s

6 maja 1943/01 ijar 5703 - czwartek Trwa przeszukiwanie domów strawionych przez pożary w poprzednich dniach. Z 47 wykrytych bunkrów Niemcy wypędzają 1553 osoby, z czego 356 rozstrzeliwują na miejscu.  Wzmaga się „polowanie” na uciekinierów po „aryjskiej stronie”. Cały czas uczestniczy w nich granatowa policja, o której Stroop pisze: „zachęcona wypłacanymi nagrodami pieniężnymi, stara się odstawić do komendantury każdego Żyda, który pokaże się w mieście”. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkan

5 maja 1943/30 nisan 5703 - środa Za pomocą materiałów wybuchowych Niemcy niszczą 40 bunkrów, zatrzymują 1070 osób, a 126 mordują na miejscu. Stroop melduje: „Również dzisiaj w różnych miejscach Żydzi, przed ich schwytaniem stawiali opór”. Z szopu Többensa przy ul. Prostej (tzw. duży Többens) rozpoczyna się wywożenie robotników do obozów pracy.  W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkance Warszawy. Najpierw w sposób sztuczny stopniowo dzieląc przestrzeń miejską za pomocą tablic, znaków, drutów, płot

4 maja 1943/29 nisan 5703 - wtorek Główne siły niemieckie zostają skierowane na teren szopów Többensa i Schultza w celu „czyszczenia” budynków i ich zniszczenia. Podłożony zostaje ogień, żeby zmusić Żydów do opuszczenia kryjówek. Spośród 2283 schwytanych 204 osoby zostają zastrzelone na miejscu. Dochodzi do starć z broniącymi się desperacko bojowcami.  W nocy pozostają w getcie niemieckie oddziały zwiadowcze, które staczają walkę z bojowcami.  W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i całej żydowskiej społeczności miasta. Na skutek szczegółowo planowanej akcji fizycznego wyniszczenia zarówno osób, jak i przestrzeni przez nie zajmowanej, Niemieccy okupanci odcisnęli trwałe piętno na tkance Warszawy

3 maja 1943/28 nisan 5703 - poniedziałek Akcja rozpoczyna się o godzinie 9.00. Schwytane zostają 1492 osoby, 95 ginie na miejscu. Stroop melduje: „W większości wypadków Żydzi przed opuszczeniem bunkrów stawiali opór z bronią w ręku. W związku z tym zanotowano 2 wypadki zranienia. Część Żydów i bandytów strzelała z pistoletów z obu rąk”. Po raz kolejny w jego raporcie pojawia się wzmianka, że w walkach biorą udział kobiety.  Wśród wykrytych bunkrów znajduje się schron przy ul. Franciszkańskiej 30, gdzie przebywają grupy bojowe ŻOB z terenu szopu szczotkarzy. Wielu obrońców ginie w beznadziejnej walce. Pozostali przenoszą się do bunkrów na Franciszkańską 22 i Miłą 18. Na Franciszkańskiej znajduje się około 50 członków ŻOB. Z powodu braku amunicji i żywności powstańcy są bezradni wobec taktyki Niemców polegającej m.in. na systematycznych podpaleniach. Sytuacja bojowców znacznie się pogarsza, w ciągu dnia muszą chronić się w bunkrach. Od kilku dni nie ma kontaktu ze „stroną ar

2 maja 1943/27 nisan 5703 - niedziela Przeczesywanie getta rozpoczyna się o godzinie 10.00. Jeden z celów stanowi kompleks szopów przy ul. Stawki. Wszelki opór jest bezlitośnie likwidowany, obrońcy są rozstrzeliwani lub pędzeni na Umschlagplatz. Niemcy podpalają kolejne domy i wykrywają 24 bunkry. Dochodzi do starcia z grupą próbującą wydostać się poza mury getta. Rannych zostaje czterech funkcjonariuszy policji porządkowej i trzech granatowych policjantów.  Podczas akcji obecny jest przybyły z Krakowa Friedrich Wilhelm Krüger, Wyższy Dowódca SS i Policji w GG.  Na plac Muranowski dociera z terenu szopu szczotkarzy Leon Najberg. Widzi tam pogorzelisko. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjach w życiu zarówno pojedynczych osób, jak i

1 maja 1943/26 nisan 5703 - sobota Niemcy wchodzą do getta o godzinie 9.00. Akcja prowadzona przez dziesięć oddziałów i specjalną grupę bojową trwa do 22.00. Z bunkrów i kanałów wyciągniętych zostaje 1026 osób, spośród których 245 ginie z rąk Niemców na miejscu. W przypadku podejrzenia, że gdzieś znajduje się bunkier, saperzy odpalają ładunki wybuchowe. Wejścia do kanałów są zasypywane, aby uniemożliwić ucieczkę kolejnym grupom Żydów.  Bojowcy próbują atakować przeczesujących getto Niemców. Po raz pierwszy niewielkie oddziały zwiadowcze pozostają na noc w getcie. Dochodzi do wymiany ognia z obrońcami.  Jednocześnie trwają „polowania” na uciekinierów po „stronie aryjskiej”, także poza Warszawą. W tym roku obchodzimy już 75. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Pomimo tego, że z roku na rok coraz więcej mówi się o tragicznych wydarzeniach z tamtych dni, ciągle istnieje potrzeba by przywracać pamięć o wiośnie roku 1943. O dramatycznych wyborach i ich konsekwencjac