Przejdź do głównej zawartości

Kościół, w którym produkowano noże


Nie każdy kto bywa na Rynku Nowego Miasta kojarzy zapewne ten kościół. Jest on nieco ukryty i trzeba chcieć go znaleźć by tam trafić. Ten tajemniczy nieco budynek to Kościół ojców redemptorystów pw. św. Benona przy ulicy Pieszej. 

Początkowo drewniany obiekt powstał w 1629 roku, sfinansowało go niemieckie Bractwo św. Benona dla konfraterni Niemców-Katolików. Niedługo później wzniesiony został kościół murowany, we wczesnobarokowym stylu. W roku 1649 został on konsekrowany. Wiadomo, że przed 1730 rokiem został on zrujnowany, a na lata 1730-1736 przypadła jego odbudowa. Pożar, który wybuchł w 1739 roku strawił nie tylko wnętrze kościoła, ale i znajdujące się obok zabudowania szpitala i przytułek prowadzony przez Bractwo. 

W 1787 roku przy kościele osiedlają się przybyli z Wiednia redemptoryści, na ich czele stał św. Klemens Maria Hofbauer. Po odnowieniu kościoła i klasztoru założyli oni sierociniec dla polskich, niemiecki i rosyjskich chłopców, a wkrótce również dla dziewcząt. Placówki te przekształcone zostały z czasem w pierwsze w tej części Europy szkoły zawodowe, rzemieślniczą dla chłopców i gospodarstwa domowego dla dziewcząt. W 1808 roku św. Klemens wraz ze swymi współbraćmi zostali oskarżeni o sprzyjanie Austrii i decyzją Napoleona wywiezieni, a kościół zamknięty. 

W 1825 roku budynki zostały zaadaptowane na potrzeby Fabryki Instrumentów Chirurgicznych i Narzędzi Ostrych S. Gerlacha. Ta założona w 1824 roku firma zajmowała się produkcją narzędzi chirurgicznych i weterynaryjnych oraz nakryć stołowych, jak również brzytew, nożyczek i igieł. Od 1839 roku firmę prowadziła wdowa po właścicielu Marianna, a w 1848 przejął ją jej zięć August Kobylański. W 1872 roku fabrykę na licytacji zakupił majster nożowniczy W. Bieńkowski, od tego momentu nosiła ona nazwę Bieńkowski W. i Synowie, Fabryka Wyrobów Stalowych  i Ostrych. Produkcję fabryki Gerlacha kontynuowała założona ok. 1875 roku przez S.H. Kobylańskiego fabryka na ul. Przyokopowej, nosiła ona nazwę Bracia Kobylańscy, Fabryka Wyrobów stalowych, d. Gerlach.

W 1938 roku kościół został wykupiony przez M. Biernacką i przekazany Warszawskiej Kurii Arcybiskupiej. Po przebudowie przejęty ponownie przez redemptorystów. W czasie Powstania Warszawskiego został zniszczony, a w jego gruzach zginęło ok. 40 osób. W 1958 roku odbudowano go wg proj. B. Iwańczyka. Dwa lata później powstała przykościelna kapelania i dom zakonny.

Wszystkich zainteresowanych dokładniejszą historia tego kościoła odsyłamy do lektury : 
  • Mączyński Ryszard Kościół św. Benona w Warszawie : nieznane karty z dziejów Bractwa Niemieckiego, zakonu redemptorystów i początków stołecznego przemysłu. Toruń : Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008
  • Kosciół ojców redemptorystów pw. św. Benona 
Natomiast wszystkim zainteresowany historią kościołów w tej części Warszawy może zaproponować następujące pozycje :
  • Dunin Lech Przewodnik po kościołach Starego i Nowego Miasta Warszawy. Warszawa : Rada Prymasowska Budowy Kościołów Warszawy, 1979
  • Kościoły Warszawy : praca zbiorowa / kom. red. Jerzy Modzelewski, Adam Grabowski, Zdzisław Król. Warszawa : Rada Prymasowska Budowy Kościołów Warszawy, 1982
  • Bartoszewicz Julian Kościoły warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym. Kraków ; Warszawa : Michalineum, 1989
  • Kalwarczyk Grzegorz Kościoły lewobrzeżnej Warszawy : nasze dziedzictwo. T. 1. Warszawa : Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Warszawy : Studio Plus. Oddział, 2004
  • Kalwarczyk Grzegorz Kościoły lewobrzeżnej Warszawy : nasze dziedzictwo. T. 2. Warszawa : Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Warszawy : Studio Plus. Oddział, 2005

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Kim jest Hajota?

Spacerując ulicami często patrzymy na ich nazwy. Gdy noszą one czyjeś nazwisko to w większości wypadków wiemy, lub przynajmniej coś nam się kojarzy, kim ta osoba była, czym sobie na taki zaszczyt zasłużyłam. Zdarza się jednak inaczej, część patronów jest bardzo tajemnicza. O takim właśnie tajemniczym patronie chcemy Wam dziś opowiedzieć. Wśród wielu cichych uliczek na Starych Bielanach znajduje się jedna, która szczególnie nas dziś interesuje - Ulica Hajoty.  Jak podaje Jarosław Zieliński w swojej książce Bielany : przewodnik historyczno-sentymentalny ulica ta istnieje od 1928 roku. Informacja ta znajduje swoje potwierdzenie w książce Jana Kasprzyckiego Korzenie miasta. T. 5 , w którym możemy przeczytać bardzo interesujący fragment.  Właścicielami krasnoludkowych domków byli przeważnie ludzie niezamożni, ale prości i życzliwi, którzy w swych ogródkach chętnie widzieli małych miłośników przyrody. Pozwalali patrzeć z bliska na grządki kwietne i warzywne, na harcujące na s

Pan Wołodyjowski na Bielanach

Każdy kto czytał "Pana Wołodyjowskiego" Henryka Sienkiewicza lub chociaż widział ekranizację Jerzego Hoffmana, powinien bez trudu rozpoznać kim jest postać w białym habicie. To pułkownik Jerzy Michał Wołodyjowski, który z inicjatywy miejscowego proboszcza, ks. Wojciecha Drozdowicza, na początku 2008 roku zagościł na wieży kościoła pokamedulskiego na Bielanach. Blisko dwumetrowa postań ma twarz Tadeusza Łomnickiego, a jej autorem jest Robert Czerwiński. Pojawieniu się Małego Rycerza towarzyszyło skomponowanie przez Michała Lorenca hejnału "Memento mori", który rozbrzmiewa z wieży kościelnej. Sam kościół, początkowo drewniany, wraz z budynkami klasztornymi wzniesiony został dla zakonu kamedułów, sprowadzonych z bielan krakowskich, w XVII wieku. Jego fundatorami byli królowie Władysław IV i Jan Kazimierz. W latach 1669-1710, w stylu późnobarokowym, zbudowany został kościół murowany oraz założenia klasztorne wraz z 13 eremami. Wnętrza kościoła zdobi stiukowa

Szkot w Warszawie

Dziś chcielibyśmy opowiedzieć Wam o pewnym Szkocie, który pomimo kiedyś pełnionych funkcji, dziś jest niemal zupełnie zapomniany. My przypomnieliśmy sobie o nim spacerując po Starym Mieście. To tu na jednej z kamieniczek przy ul. Wąski Dunaj umieszczona jest dotycząca go pamiątkowa tabliczka.  Ciekawa jest już nawet sama kamienica, na której umieszczone zostało upamiętnienie. Jej adres to Wąski Dunaj  10, choć wejście znajduje się od strony ul. Szeroki Dunaj. Jest to Kamienica Szewców, w której mieści się obecnie  Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych im. Jana Kilińskiego, o którym Wam zresztą opowiemy  w osobnym  poście. Wróćmy jednak do naszego Szkota. Aleksander Czamer, a właściwie Alexander Chalmers, urodził się ok. 1645 r. w Szkocji. Obywatelstwo Starej Warszawy uzyskał blisko 27 lat później.  Wtedy to także stał na czele kolonii szkockiej w mieście. W  rok później odkupił od Tomasza Straga kram na Rynku Starego Miasta i uzyskał tytuł kupca królewskiego. Był on właściciel