Większość osób z pewnością wie, że w Warszawie odbywały się wolne elekcje. Nie każdy jednak wie, że pole elekcyjne na Woli zostało upamiętnione specjalnym obeliskiem. Znajduje się on u zbiegu ulic Obozowej, Ostroroga i Młynarskiej.
Pomnik powstał dzięki długoletnim staraniom wolskiego oddziału Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Jego autorem jest Stanisław Michalik. Kolumna będąca częścią pomnika pochodzi z ruin wypalonego we wrześniu 1939 roku, a rozebranego w 1962 roku pałacu Kronenberga, który znajdował się przy placu Małachowskiego. Przez kolejne lata leżała ona pod wiaduktem trasy W-Z, a później na dziedzińcu Zamku Królewskiego. Gotowy pomnik przez 10 lat czekał na ustawienie, stało się to w czasie obchodów 400-lecia stołeczności Warszawy.
Całość w kształcie kolumny zwieńczonej koroną ma 5,5 metra wysokości. Na kolumnie znajduje się brązowa tablica z napisem Obelisk Electio Viritim wzniesiony w 400-lecie stołeczności Warszawy na dawnym polu elekcyjnym w miejscu szopy senatorskiej i koła rycerskiego gdzie w latach 1575-1764 obrano 10 królów Polski. Ponad nią znajduje się płaskorzeźba z trzeba postaciami, która ma symbolizować pojednanie. Jej pierwowzorem był obraz Canaletta "Elekcja Stanisława Augusta". Zgodnie z projektem pomnik miał być otoczony kamiennym kręgiem z tablicami.
Warto może powiedzieć kilka słów o samym miejscu, jak i o tym co tu się działo przed wiekami. Wieś Wielka Wola pojawia się w źródłach już w XIV wieku i jest wówczas własnością książęcą. Jej "wyborcza kariera" zaczęła się jednak w 1587 roku, kiedy to sejm konwokacyjny wyznaczył tu miejsce elekcyjne. Pole elekcyjne w kształcie równoległoboku obwarowywano za każdym razem okopami i rowem. Centrum podzielone było na 2 części, tzw. szopę, budynek służącą senatorom i otwarte koło rycerskie, w którym obradowali posłowie. Na teren prowadziły 3 bramy, każda przeznaczona dla elektorów z innego obszaru Rzeczypospolitej. Ostatnia wojna elekcja odbyła się tu w 1764 roku. W kolejnych latach właścicielami tych terenów byli H. Bruhl, minister Augusta II i A. Poniński, marszałek sejmu rozbiorowego. W 1770 roku Wielka Wola została oddzielona od Warszawy okopami Lubomirskiego. Pod koniec XVIII wieku w tym rejonie założone zostały cmentarze: Powązkowski, Ewangelicko-Augsburski, Ewangelicko-Reformowany i Żydowski. W 1794 roku usypano szańce, które odegrały dużą rolę w czasie insurekcji kościuszkowskiej. Kolejne umocnienia i reduty wzniesione zostały tu w czasie powstania listopadowego, jednej z nich bronił wówczas gen. J. Sowiński. Wielka Wola została w tym czasie doszczętnie zniszczona. W 1916 roku tereny te zostały włączone do Warszawy.
Jeśli kogoś zainteresował temat wolnych elekcje, a także sam obelisk zapraszamy do lektury :
- Elekcje królów Polski w Warszawie na Woli 1575-1764 : upamiętnienie pola elekcyjnego w 400-lecie stołeczności Warszawy / pod red. Marka Tarczyńskiego. Warszawa : Rytm, 1997
- Dzięgielewski Jan Sejmy elekcyjne, elektorzy 1573-1674. Pułtusk : WSH ; Warszawa : Aspar-Jr, 2003
- Borucki Marek Jak w dawnej Polsce królów obierano. Warszawa : Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976
- Mórawski Karol Historia Woli, Warszawa : Wydaw. PTTK, 2000
- Leksykon wolski : praca zbiorowa / pod red. Karola Mórawskiego. Warszawa : Wydaw. PTTK, cop. 1997
Komentarze
Prześlij komentarz